در سال‌های اخیر مرز میان «بازی» و «قمار» در فضای دیجیتال کم‌رنگ‌تر شده است. کافی است به اپلیکیشن‌های موبایل یا بازی‌های شبکه‌های اجتماعی نگاهی بیندازید تا متوجه شوید که بسیاری از آن‌ها با استفاده از المان‌های قمار، تجربه‌ای شبیه شرط‌بندی واقعی را شبیه‌سازی می‌کنند. اما آیا همه این بازی‌ها قمار محسوب می‌شوند؟ یا تنها سرگرمی‌اند؟
پژوهشی منتشرشده در مجله International Gambling Studies با نام A taxonomy of gambling and casino games via social media and Internet technologies تلاش کرده پاسخی دقیق به این پرسش بدهد. نویسندگان مقاله یک رده‌بندی (Taxonomy) تازه پیشنهاد کرده‌اند تا بتوانیم بازی‌ها و فعالیت‌های آنلاین با مضمون قمار را از هم تفکیک کنیم.
چرا این موضوع مهم است؟
- بازی‌های قمار اجتماعی (Social Casino Games) روزبه‌روز محبوب‌تر می‌شوند.
- بسیاری از این بازی‌ها رایگان هستند اما با خریدهای درون‌برنامه‌ای (microtransactions) درآمدزایی می‌کنند.
- نبود تعریف روشن باعث شده پژوهشگران و قانون‌گذاران سردرگم باشند: کدام فعالیت بازی است و کدام قمار واقعی؟
چارچوب پیشنهادی مقاله
نویسندگان چهار معیار کلیدی را معرفی می‌کنند:
- پرداخت پول: آیا بازی برای ورود یا ادامه نیاز به پرداخت دارد؟
- شانس در برابر مهارت: نتیجه بیشتر به بخت بستگی دارد یا به مهارت بازیکن؟
- نوع پلتفرم: بازی روی شبکه اجتماعی، اپلیکیشن موبایل یا وب‌سایت مستقل اجرا می‌شود؟
- محوریت قمار: آیا موضوع قمار در مرکزیت بازی است یا تنها بخشی جزئی از آن؟
بر اساس این معیارها، دسته‌های مختلفی از بازی‌ها معرفی شده‌اند:
- قمار آنلاین واقعی: نیازمند پرداخت، با جایزه مالی و عمدتاً وابسته به شانس (مثل پوکر آنلاین با پول واقعی).
- بازی‌های اجتماعی-قمار: اغلب رایگان، با محوریت قمار، معمولاً در فیس‌بوک یا اپ‌های موبایل.
- بازی‌های پولی با مضمون قمار: بازیکن پول می‌پردازد اما پاداش مالی واقعی وجود ندارد.
- بازی‌های تمرینی/شبیه‌سازی: بدون پول و جایزه مالی؛ صرفاً سرگرمی یا تمرین (مثلاً نسخه آموزشی پوکر).
پیامدها برای آینده
این رده‌بندی می‌تواند:
- به پژوهشگران کمک کند با زبانی مشترک درباره این پدیده بحث کنند.
- به سیاست‌گذاران و نهادهای نظارتی دیدی شفاف‌تر بدهد تا تصمیم‌گیری بهتری داشته باشند.
- خطرات پنهان بازی‌های «شبه‌قمار» را برجسته کند، چرا که ممکن است کاربران به‌تدریج به سمت قمار واقعی کشیده شوند.
البته نویسندگان تأکید می‌کنند که این چارچوب قطعی نیست و با رشد مداوم فناوری باید بازنگری و تکمیل شود.
جمع‌بندی
در دنیایی که مرز میان سرگرمی و شرط‌بندی روزبه‌روز مبهم‌تر می‌شود، داشتن یک چارچوب روشن برای دسته‌بندی بازی‌های قمارگونه ضروری است. این مقاله با ارائه یک طبقه‌بندی دقیق، گام مهمی برای درک بهتر این پدیده و مدیریت پیامدهای آن برداشته است.
